gaatZe realiseerden honderden succesvolle matches tussen ouders en gastouders in de afgelopen 30 jaar en staan altijd klaar voor ouder én gastouder. Maar wie zijn eigenlijk die drijvende motoren achter deze gastouderopvang? Het 30-jarig bestaan van het gastouderbureau in 2022 vormt een mooie aanleiding om met het team van het gastouderbureau van DOL FIJN in gesprek te gaan. We trappen af met een voorstelrondje.
Ardie, bemiddelingsmedewerker, werkzaam in Nijkerk. ‘In 1998 ben ik bij het gastouderbureau begonnen. Hiervoor werkte ik in het speciaal onderwijs. Na het reageren op een advertentie van bemiddelingsmedewerker ben ik bij de gastouderopvang aan de slag gegaan en ik zit er nog steeds omdat ik het werk ontzettend leuk vind. Het contact met ouders en gastouders is erg leuk, maar ook het flexibele werken is ideaal. In het verleden heb ik veel aan de scholing gedaan. Zo heb ik avonden voor nieuwe gastouders en met opvoedingsinstanties georganiseerd en aan het pedagogisch werkplan gewerkt.’
Carla, bemiddelingsmedewerker, werkzaam in Woudenberg, Veenendaal en Scherpenzeel. ‘Bijna 24 jaar werk ik bij GASTOU. Hiervoor heb ik onder andere op een school gewerkt en op een dagverblijf voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit werk is gewoon heel leuk omdat je zoveel nieuwe mensen spreekt. Je leert altijd weer bij, de gesprekken met ouders en gastouders zijn altijd boeiend. Het begeleiden van nieuwe gastouders vind ik ook heel leuk. Naast mijn taken probeer ik (samen met Tineke) wat aan Social media en PR te doen. In 24 jaar hebben we al veel golfbewegingen meegemaakt. Zo ben ik ook weer benieuwd wat er gaat gebeuren als kinderopvang gratis wordt. Al die veranderingen maken het boeiend.’
Marian, bemiddelingsmedewerker, werkzaam in Barneveld en Scherpenzeel. ‘Ik ben er als laatste bij gekomen in 2018. Het was een heel hecht team en dan duurt het even voor je je plekje vindt, maar inmiddels voel ik me helemaal opgenomen in het team. Ik heb heel lang als peuterspeelzaalleidster en later even als manager gewerkt. Ik wilde wat anders en ben toen bij de gastouderopvang terecht gekomen. Ik kende het niet, maar nu ik hier een aantal jaren werk vind ik het echt een heel fijne manier van opvang. Vooral het kleinschalige. Hoe kleinschaliger je bent, hoe meer je als kind gezien wordt. Leuk is ook dat geen dag hetzelfde is, er gebeurt altijd wel wat.’
Tineke, bemiddelingsmedewerker, werkzaam in Voorthuizen, Stroe, Garderen, Harskamp, Renswoude, Hoevelaken, Zwartebroek en Terschuur. ‘Ik werk sinds 2006 hier. Ik kwam uit de commerciële sector en moest na mijn zwangerschapsverlof weer 4 dagen vol aan de bak. Ik had er moeite mee dat mijn gastouder mijn kinderen meer zou zien dan ik. Het was een sprong in het diepe, ik had nul ervaring in deze sector. Het beviel goed en het was fijn dat het onder schooltijd kon. Ik vind het nog steeds heel erg leuk. Het afwisselende, het contact met de (gast)ouders, geen dag is hetzelfde. Er gebeurt veel en dat is juist erg leuk.’
Het gastouderbureau van GASTOU bestaat 30 jaar in 2022!
Op 1 januari 1992 werd Sylvia Kuiper benaderd door gemeente Barneveld om een bureau voor gastouders op te zetten. Dat was het begin van gastouderbureau Harlekijn. In 1998 werd er uitgebreid naar Nijkerk en het jaar daarop is het gastouderbureau in Scherpenzeel overgenomen. In 2014 is Harlekijn samengegaan met DOL FIJN. Vanaf mei 2022 gaat het gastouderbureau zelfstandig verder onder de naam GASTOU gastouderopvang.
30 jaar is een mooie tijd! Zijn de gastouders erg veranderd in deze periode en wat voor veranderingen merken jullie?
‘Vroeger werden moeders eigenlijk gastouder omdat ze toch al thuis waren voor de kinderen. Ze vonden het leuk om het erbij te doen. Inmiddels zien mensen gastouder als een baan. Mensen zeggen hun baan op en willen professioneel gastouder worden. De meeste gastouders willen daarom het aantal kinderen opvangen wat is toegestaan. Vroeger waren het vaak maar 1 of 2 kindjes.
Er is daarnaast een enorme professionalisering geweest. Was een gastouder in het begin meer een oppas, dat is het tegenwoordig écht niet meer. Ook gastouders zien zichzelf gelukkig steeds meer als professioneel gastouder. Wij hebben bepaalde regels en je ziet tegenwoordig steeds meer dat gastouders daarnaast hun eigen regels hebben. Dat mag uiteraard, alleen mogen ze niet in strijd zijn met onze algemene voorwaarden en de aanvullende voorwaarden, die zijn bindend.’
Een uitdaging voor gastouders: zakelijk zijn én warmte bieden
‘Met de professionalisering komt er ook een uitdaging bij voor de gastouders. Het is hun eigen bedrijf, wat betekent dat je soms ook zakelijk moet zijn. Het is een combinatie van zakelijk zijn voor de ouders en warmte bieden voor de kinderen.
In 2010 was er wel een drempel, gastouders moesten toen aan meerdere eisen voldoen en een diploma halen op MBO-2 niveau al ze deze niet hadden. Sommige waren daar blij mee: “yes, nu heb ik een diploma”. Er zijn toen ook heel goede gastouders gestopt omdat ze de opleiding en overige eisen niet zagen zitten, dat is jammer. Degene die overbleven waren wel erg gemotiveerd. Qua veiligheid is er toen ook veel veranderd. Eerder waren er geen regels over bijvoorbeeld traphekjes en geschikte bedjes en was een EHBO diploma niet verplicht. De professionalisering heeft dan ook zeker zijn voordelen.’
Een andere rol als gastouderbureau
De rol van ons als bureau is ook veranderd. We zijn vooral bezig nieuwe gastouders op te leiden als professional. Eerder was je altijd bezig met het matchen van ouders en gastouders. Nu zoeken gastouders ook zelf actiever naar nieuwe kinderen en zoeken ouders zelf contact met een gastouder.’
De afgelopen jaren is de GGD strenger gaan controleren. Wat merken jullie hiervan? Worden er vaker gastouders afgekeurd?
‘Als gastouderbureau hebben we het van begin af aan gewoon goed gedaan. We hebben altijd aan de wettelijke eisen voldaan. Een inspectie is eigenlijk een prettig gesprek om naast de controle ook te kijken naar de kwaliteiten van de gastouder.
Als gastouders bij ons eenmaal door de inspectie zijn, dan worden ze door de GGD ook meestal direct goedgekeurd. Er zijn bij ons nog nooit gastouders volledig afgekeurd door de GGD. Hooguit zijn er wat kleine dingetjes zoals een rookmelder die niet goed hangt.
Ook het gastouderbureau van DOL FIJN wordt ieder jaar geïnspecteerd, waarbij we bijna altijd in één keer worden goedgekeurd,’ vertelt Jeanet. ‘Ze nemen daarom elk jaar een paar aspecten waar ze op gaan controleren. Ze gaan er eigenlijk altijd al vanuit dat alles klopt. We hebben een goed imago opgebouwd, ook bij de GGD, waardoor de inspectie naast een controle veelal een fijn gesprek is over de ontwikkelingen binnen de gastouderopvang.’
Het vinden van de perfecte gastouder: een echte sport
‘Als bemiddelingsmedewerkers krijgen we vaak terug: “jullie kunnen goed inschatten bij welke gastouder mijn kinderen passen.” Het is altijd heel leuk om te horen dat een kennismaking goed is verlopen en dat de ouders en gastouder een klik hebben. Dat is echt de sport. Het is natuurlijk ook ons speerpunt, gastouderopvang is echt maatwerk.
Er is tussen ouders veel verschil. Je hebt ouders die graag willen dat hun kinderen lekker spelen, of dat ze juist veel kunnen knutselen. Marian vertelt: “één van de eerste ouders waar ik langsging had het perfecte plaatje in haar hoofd. Een grote boerderij met kippen, geiten, overalletje aan etc. Zo’n gastouder had ik niet, ik heb haar daarom gekoppeld met een beschikbare gastouder die in een woonwijk woont. Inmiddels wilt ze daar nooit meer weg. Is het perfecte plaatje dan wel het perfecte plaatje?”’
Kinderen loslaten is moeilijk
‘Een ander punt is het loslaten van je kinderen als ouder zijnde. Het is voor sommige ouders heel moeilijk om hun kind los te laten. Juist gastouderopvang is dan heel geschikt, geeft Carla aan: “ons speerpunt is dat kinderen van 0 tot 2 jaar heel veel aandacht krijgen. Ouders vinden het vaak lastig hun eerste naar een vreemde te brengen. Gastouders kunnen daar goed mee omgaan.”
We kijken in zulke gevallen vaak samen met de gastouder waar de mogelijkheden liggen. Is er een moment dat je even kunt videobellen of een foto of filmpje appen? Dan is de ouder ook gerustgesteld.’
Gastouderopvang blijft een fantastische vorm van opvang
Het hele team is, uiteraard, heel enthousiast over gastouderopvang. ‘Het meedraaien in huis, het kleinschalige, het oog wat er in het gezin gebeurt. “Ik heb een tweede mama voor mijn kinderen gevonden,” hoorde Ardie onlangs nog van een ouder. Ook de flexibiliteit is heel fijn. Kinderen die bijvoorbeeld bij de gastouder mee kunnen eten. Maar ook als er een tweede kind geboren wordt of als oma overleden is, is het fijn dat de kinderen vaak extra terecht kunnen.
Wat ook een groot voordeel is van gastouderopvang: elk kind wordt gezien. Elk kind wíl ook gezien worden.
Voor kinderen van 0 tot 2 jaar is er veel aandacht. Maar ook de oudere kinderen krijgen extra tijd, juist als de kleintjes op bed liggen. Ze kunnen dan helpen met het huishouden, knutselen of andere pedagogische dingen doen.
Elk kind is uniek, maar ook elke gastouder is uniek. Het mooie van gastouderopvang: het is geen eenheidsworst. Kinderen hoeven niet allemaal tegelijk op bed, eten hoeft niet op een vaste manier. Elke gastouder geeft daar haar eigen invulling aan.’
Landelijk gezien blijft de gastouderopvang nog altijd een ondergeschoven kindje
‘Jammer is dat de focus in de media en de politiek altijd ligt op kinderdagverblijven. Ook nu met de gratis kinderopvang. Je leest nog nergens wat er met de gastouderopvang gaat gebeuren. Als jonge ouders een baby verwachten denken ze ook altijd als eerst aan een kinderdagverblijf. Tineke vertelt dat ze tegelijk zwanger was met haar toenmalige collega’s. “Ik vertelde dat mijn kind naar een gastouder zou gaan. Dat kon echt niet: mijn kind zou niet sociaal worden, mijn kind zou niet leren samen spelen en delen.” Lachend: “Nou, mijn kinderen zijn allemaal heel sociaal hoor!”
Het blijkt ook uit onderzoek dat het welbevinden van een kind hoger is bij een gastouder dan bij een kinderdagverblijf. Deze kinderen zijn net iets socialer en vooral kwetsbare kinderen doen het iets beter bij een gastouder.
Op naar de volgende 30 jaar gastouderopvang!
‘Er is sinds het ontstaan van ons gastouderbureau 30 jaar geleden veel veranderd. Eén ding is in die tijd altijd constant gebleven: de hoge kwaliteit van onze dienstverlening! Deze kwaliteit willen we natuurlijk vasthouden én blijven verbeteren. Zo zijn er bijvoorbeeld plannen voor een nieuwe website en er zit nog meer in de pijplijn. Houd onze website en Social media kanalen dus zeker in de gaten!’
